Steeds meer kleine bedrijven trekken naar Noord-Frankrijk

Meer beschikbare ruimte en ‘vriendelijker ondernemingsklimaat’ dan in Vlaanderen

In 2022 en 2023 hebben 24 Vlaamse bedrijven een investering in Noord-Frankrijk aangekondigd, samen goed voor 576 jobs. Dat blijkt uit cijfers van de werkgeverskoepel Voka West-Vlaanderen en het agentschap Nord France Invest, dat investeerders begeleidt. ‘Wij voelen de interesse bij bedrijven alleen maar stijgen’, zegt Tom Vermeersch, de regioverantwoordelijke voor Noord-Frankrijk bij Voka. De belangrijkste redenen waarom
Vlaamse ondernemers de grens oversteken, zijn volgens Voka het gunstiger ondernemingsklimaat en de beschikbaarheid van gronden. Noord-Frankrijk timmert aan een industriële renaissance. Vooral de regio rond Duinkerke leeft de jongste jaren enorm op. ‘Het proces om een vergunning te krijgen is er vlotter en de overheid is royaal met subsidies’, zegt Vermeersch. ‘Maar het allerbelangrijkste punt: er is nog voldoende ruimte om te bouwen. Meer dan 70 procent van de investeringen komt van productiebedrijven. Vooral de industrie trekt dus naar Noord-Frankrijk.’ Hoewel de cijfers van 2023 - 10 investeringen en 195 jobs - iets lager liggen dan die van het jaar ervoor - 14 investeringen en 381 jobs - is sprake van een blijvende tendens van Vlaamse bedrijven richting Frankrijk. ‘Er is zeker geen terugval’, zegt Vermeersch. Hij verwijst naar twee bijzonder grote investeringen van de aardappelverwerker Clarebout (in 2022 en 2023) die de cijfers vertekenen. 

Tweede golf

Die reuze-investeringen van Clarebout - samen goed voor 490 miljoen euro - zijn exemplarisch voor de snelle industriële remonte in Frankrijk. De voorbije vijf jaar vonden ook andere grote spelers uit Vlaanderen hun weg naar onze zuiderburen, onder meer de logistieke reus Katoen Natie, het voedingsbedrijf Ardo en de bouwgroep Willy Naessens. Nieuw is dat sinds kort ook steeds meer kleinere bedrijven de wijk nemen. ‘Je kan spreken van een tweede golf’, zegt Vermeersch. ‘Na de grote spelers wagen nu ook kmo’s de sprong. Zij zijn het beu te wachten tot de overheid maatregelen neemt om ruimte vrij te maken. Ze weten: als we onze groei op dit moment willen realiseren, moeten we in Noord-Frankrijk zijn.’ De cijfers bevestigen die tendens. De snelle expansie van Clarebout buiten beschouwing gelaten, creëerde de gemiddelde Vlaamse investering in Noord-Frankrijk 27 jobs in 2021, 15 in 2022 en 8,5 in 2023. Dat wijst op de kleinere schaal van de uitwijkende Vlaamse bedrijven. Voka speelt in op die interesse. Vermeersch: ‘Kleine bedrijven hebben vaak niet de middelen of de mankracht om zo’n oversteek in een-twee-drie uit te pluizen. Vorig jaar hebben we speciaal voor wie geïnteresseerd is om te investeren in Noord-Frankrijk een community opgericht. Sindsdien krijgen we wekelijks vragen van bedrijven, terwijl dat vroeger misschien om de twee maanden was. De trend zet dus door, ook in 2024.’ 

1 procent notariskosten 

Op een van de info momenten van Voka was Peter Segers aanwezig, een West-Vlaming die tien jaar geleden zijn bedrijf oprichtte: Naturae, dat houten hekwerk produceert. ‘Ik was al tien jaar op zoek naar een terrein in de buurt om mijn productie uit te breiden. In Noord-Frankrijk bleek er voor al mijn problemen een oplossing te zijn: er was grond beschikbaar en er waren goed gestructureerde organisaties om me te helpen.’ Dat is het belangrijkste verschil met Vlaanderen, vindt Segers. ‘Het ondernemingsklimaat is er ongelooflijk veel beter. Ik kreeg meteen een lijst van alle beschikbare gronden en er gelden geen strenge bouwverplichtingen zoals in België. Als je een perceel aankoopt, rekent de notaris maar 1 procent van de kosten aan. Dat maakt een groot verschil. En je moet pas drie jaar na de oplevering van je gebouw belastingen betalen.’ Naturae besliste de volledige productie, inclusief de twintig werknemers, te verhuizen naar Steenvoorde, net over de Franse grens. ‘In september 2026 verhuizen we. Wat in Vlaanderen in tien jaar tijd niet lukte, komt nu in twee jaar van de grond. We zijn oprecht blij. Eindelijk hebben we perspectief voor ons bedrijf.’ Zo’n integrale verhuizing is voorlopig zeldzaam, stelt Voka. ‘Vooralsnog kiezen de meeste bedrijven voor Noord-Frankrijk om uit te breiden. Maar het verhaal van Naturae moet wel een wake-upcall zijn voor onze politici. De nieuwe Vlaamse regering toont meer aandacht voor de industrie. Een expertencommissie om de vergunningsprocedures te vereenvoudigen is al een van de goede bedoelingen. Maar kunnen ze effectief in beleid - worden omgezet? De vorige Vlaamse regering had beloofd 500 hectare vrij te maken voor bedrijventerreinen. Dat is er nooit van gekomen.’

VAN OOST, MV. (2024, 17 10). Steeds meer kleine bedrijven trekken naar Noord-Frankrijk. De Tijd. Geraadpleegd op 17 oktober 2024, van https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/vlaanderen/steeds-meer-kleine-bedrijven-verkiezen-noord-frankrijk-boven-vlaanderen/10569270.html